Sổ chung nhà đất là một loại giấy tờ pháp lý cho biết quyền sở hữu nhà, đất, tài sản chung của từ hai người trở lên mà không có quan hệ vợ chồng, con cái hay ruột thịt với nhau. Sổ chung nhà đất còn được gọi là sổ hồng chung hoặc sổ hồng đồng sở hữu3. Sổ chung nhà đất được cấp bởi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và thể hiện rằng các chủ sở hữu này có quyền và nghĩa vụ ngang nhau đối với tài sản thuộc sở hữu chung.
Tôi phải làm gì khi mua sổ chung? Khi mua sổ chung, bạn cần lưu ý các điều sau:
- Kiểm tra kỹ thông tin về số lượng và danh tính của các người cùng sở hữu tài sản. Bạn nên yêu cầu xem giấy tờ tùy thân và giấy tờ liên quan của các bên để tránh trường hợp bị lừa đảo hoặc tranh chấp.
- Kiểm tra các giấy tờ pháp lý của tài sản, bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ hồng), Giấy phép xây dựng (nếu có), Hợp đồng mua bán hoặc Hợp đồng ủy quyền (nếu có). Bạn nên yêu cầu xem bản gốc và sao y của các giấy tờ này để kiểm tra tính xác thực và hợp pháp.
- Kiểm tra diện tích thực tế của tài sản so với diện tích trên giấy tờ. Bạn nên yêu cầu được dẫn đi xem trực tiếp tài sản và kiểm tra kỹ các ranh giới, biên giới để tránh trường hợp sai sót hoặc tranh chấp sau này.
- Kiểm tra xem tài sản có thuộc diện tranh chấp hay nằm trong khu vực quy hoạch của Nhà nước hay không. Bạn nên yêu cầu xem Giấy thông báo không thuộc diện tranh chấp hoặc Giấy thông báo không thuộc diện tái định cư do UBND cấp để tránh rủi ro mất quyền sử dụng hoặc bị thu hồi sau này.
- Kiểm tra và đánh giá mức độ phù hợp của tài sản với mục tiêu và nhu cầu của bạn. Bạn nên xem xét các yếu tố như vị trí, tiện ích, giá thành, khả năng thanh khoản… để quyết định có mua hay không
Thủ tục mua sổ chung có thể khác nhau tuỳ thuộc vào loại sở hữu chung của tài sản. Có hai loại sở hữu chung là sở hữu chung theo phần và sở hữu chung hợp nhất.
Sở hữu chung theo phần là khi trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) có ghi rõ phần diện tích đất của mỗi người cùng sở hữu. Trong trường hợp này, mỗi người có quyền định đoạt phần quyền sở hữu của mình theo thoả thuận hoặc quy định của pháp luật.
Thủ tục mua bán trong trường hợp này gồm các bước sau:
- Bước 1: Lập và công chứng Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (HĐCNQSDĐ) tại UBND cấp xã nơi có đất hoặc Văn phòng công chứng nơi có đất12. HĐCNQSDĐ phải được ký bởi người bán và người mua, và được xác nhận bằng văn bản của các người cùng sở hữu.
- Bước 2: Nộp Hồ sơ sang tên GCNQSDĐ tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai hoặc UBND cấp xã nơi có bất động sản.
Hồ sơ gồm các giấy tờ sau:
- Đơn yêu cầu sang tên GCNQSDĐ;
- Bản sao công chứng HĐCNQSDĐ;
- Bản sao công chứng GCNQSDĐ;
- Giấy tờ liên quan khác (nếu có).
Bước 3: Nhận kết quả sang tên GCNQSDĐ sau khi cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết yêu cầu. Thời gian giải quyết yêu cầu là không quá 30 ngày kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ.
Sở hữu chung hợp nhất là khi trong GCNQSDĐ không ghi rõ phần diện tích đất của mỗi người cùng sở hữu. Trong trường hợp này, các người cùng sở hữu có quyền và nghĩa vụ ngang nhau đối với toàn bộ tài sản thuộc sở hữu chung. Thủ tục mua bán trong trường
